1541 O Obrotach EdP

Myśl wybitnego astronoma zamknięta w butelce. Mikołaj Kopernik i jego dzieło życia „O Obrotach” zmieniło rozumienie nieboskłonu. Zapach, który wstrzyma słońce i poruszy powonienia, oddając hołd jednemu z najwybitniejszych Polaków w dziejach.

Interpretacja zapachowa
Światła idea: nuty solarne, konwalia
Światowy astronom: atrament, kocanki włoskie, kadzidło
Opus magnum: papier, skóra, impregnowane drewno, popiół

O, jakże kręta była droga, która tu mnie przywiodła! Oto, gdy dni moje ku schyłkowi wieść poczynają, w ciszy rozmyślam nad ścieżką, którą w żywocie mem kroczyć mi dane było, wiedzion podziwem i wiarą w zamysł Stwórcy.

W murach Torunia, wśród kupieckiego zgiełku i łagodnego nurtu Wisły płynęły mi lata dziecięcej beztroski. Wszak rychło los odmienił swe oblicze jak ojciec mój z tego świata zawezwan został, gdym jeszcze dziecięciem był. W jego miejsce wuj mój, Łukasz Watzenrode – mąż wielkiej mądrości i takiejż powagi – przyjął mnie w swą pieczę. Z jego woli do Krakowa zesłan zostałem, gdzie po raz pierwszy poznać mi przyszło rozkoszy astronomii, arytmetyki i geometryi.

Pod niebem Bolonii, Padwy i Ferrary zgłębiać mi przyszło księgi mądrości. Prawa, medycyny, filozofii pilnie się tam uczyłem, lecz dusza ma wciąż ku niebiosom lgnęła. Wiele nocy w trudzie strawiłem, kreśląc bieg gwiazd i w rozmyślaniu trwając, czyliż nauki Ptolemeusza i Arystotelesa prawdę w sobie zawierają? Im więcej oczyma swemi dostrzegałem, tym śmielej w wątpić mi było.

Ziemia warmińska stała się mą ostoją, miejscem zadumy i oględzin niebios. Jako kanonik powinności doczesne wiernie spełniałem, lecz myśl moja ku firmamentowi nieustannie się zwracała. Praca to była mozolna – mierzenie, rachowanie, kreślenie – wszelako pewność w sercu mem rosła: ziemia nie jest w centrum wszechrzeczy. Azaliż nie Słońce, stałe i jaśniejące, owym środkiem być winno, wokół któregoż ciała niebieskie swą drogę tyczą?

Dziś dzieło me – O Obrotach – jest już pełne. W dłoniach swych dzierżę zapiski żywota całego. Czy przyjęte zostaną ze zrozumieniem, czy też z bojaźnią i potępieniem? Tego nie wiem. Lecz żalu w sercu nie noszę, albowiem kto prawdy o niebiosach poszukuje, ten ku mądrości Bożej dąży.

Dziś, gdy siły me słabną, w tem pociechę jedynie znajduję, że drogą mi przeznaczoną kroczyć mi dane było. Od kamiennych ulic grodu toruńskiego po strzeliste wieże fromborskie, od wątpliwości młodzieńczych po ostatnie objawienie – żywot mój był drogą ku cudom wszechrzeczy.

Niech potomni osąd swój nad mym dziełem wydadzą, wszak niebiosa wciąż trwać będą w swym tańcu wielkim, niewzruszonym, wieczystym.